Kahramanmaraş’taki Temsil Binası Yıkılmayan İnşaat Mühendisleri Odası Deprem Raporunu Yayımladı: “Yıkım Riski…
Kahramanmaraş’taki temsilciliği depremde hasar almayan İnşaat Mühendisleri Odası, “6 Şubat depremi” raporunu yayınladı. Raporda, “Yıkılan bina sayısının 10 bini aşması, her olay mahalline ulaşılmasını ve enkazın yönetilmesini oldukça zorlaştırıyordu. Bu durum, art arda gelen Kahramanmaraş, Pazarcık ve Elbistan depremlerinde meydana gelen bu yıkımı ‘inanılmaz’ bir boyuta getirdi. Bu yönetilemez yıkım riskinin bölgede oluşmasına zamanla izin verildi, bu inanılmaz bir hatadır.”
10 ili vuran depremlerde Kahramanmaraş’taki temsilciliği hasar almayan İnşaat Mühendisleri Odası, depreme ilişkin raporunu “6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan Depremleri Ön Değerlendirme Raporu” başlığıyla yayınladı.
Raporda, “Gözlenen hasar, çok geniş bir alanda hissedilen ve geniş bir alanı etkileyen yer hareketinin ivme hızlarının ve yer değiştirmelerinin çok yüksek olduğunu göstermektedir. Aynı gün meydana gelen büyük depremler, özellikleri ve sonuçları itibariyle depremler olarak tarihe geçecek bir doğa.”
Raporda şu değerlendirmelerde bulunuldu:
TOPRAK TASFİYESİ DÜŞÜNÜLÜYOR: Deprem hasarının yaygın olduğu bölgeler verimli tarım arazileri üzerine planlanan şehirlerdir. Bu nedenle, ana kayanın derin olduğu zayıf temel koşullarında ve hatta sıvılaşma potansiyeli olan zeminlerde inşa edilen 10-15 katlı esnek taşıyıcı sistemli yapılar ciddi şekilde hasar görmüş veya tamamen çökmüştür. Ancak, çökmediği halde bir kat batan veya bir yana eğilen binaların gözlemlenmesi nedeniyle bazı bölgelerde taban sıvılaşmasının meydana geldiği düşünülmektedir.
BİNA KONTROL SİSTEMİ ÇALIŞMADI: Bu yapılarda çökme nedenlerinden biri olarak malzeme zayıflığı tespit edilirse yapı kontrol sistemi çalışmamış demektir. İçin; Yapı Denetim Kanunu ve uygulama yönetmeliğine göre, numune alma, test etme gibi ekipmanların üretimi ve yerleştirilmesi sırasında yapılması gereken yasal yükümlülükler ve testler sonucunda belirlenen dayanım sonuçlarının tutarsız olması anlamına gelmektedir. proje kabulleri ile inşa edilen kısım kırılarak yenilenir. Yıkılan binaların molozlarından kolon-kiriş birleşim yerlerinde gerekli donatı detaylarının uygulanmadığı, etriye aralıklarının seyrek olduğu, etriye kancalarının doksan derece olduğu, kolon çubuklarının oluşturduğu üst kat sürgünleri gereğinden kısadır.
TİCARİ ALANLARDA ZEMİN KATLARDA DOLGU DUVAR YOK… : Yaygın olarak görülen çökme senaryolarına göre önce zemin katın çöktüğü, ardından diğer katların sandviç şeklinde kapatıldığı anlaşılmaktadır. Hasarların ana nedenlerinden biri, zemin katlarda ticari alanlarda dolgu duvarların olmaması ve zeminlerin hasarlı olması olarak değerlendiriliyor… Ama zemin katta böyle bir bütünlük yoksa, zeminde yeterince süneklik yoksa, zemin kat kolonları ve taşıyıcı sistemde yeterli rijitlik, bu katın ofsetinin üst katlara göre çok büyük olması ve bu katın ezilmesi ile ani çökmelerin döşenmesi sağlanmaktadır.”
Raporda, afet sonrası yapılması gerekenlerle ilgili olarak şunlara yer verildi:
“Afetzedelere müdahale için ilk anlarda yapılması gereken çalışmalar afet etki ve ihtiyaç analizidir. Son depremlerin ilki gece yarısı olmuş ve bölgede hava bulutlu ve yağışlı olduğundan uydulardan optik görüntü alınmasını engellemiştir. Ayrıca yıkılan bina sayısının 10 binin üzerinde olması, her olay mahalline ulaşılmasını ve enkazın yönetilmesini oldukça zorlaştırdı.Bu durum, peş peşe Kahramanmaraş, Pazarcık ve Elbistan depremlerinde meydana gelen bu yıkımı ‘inanılmaz bir boyuta getirdi. Buna izin verilmiş olması inanılmaz bir kusur.”
“ZEMİN YAPISI ZAYIF”
Çökme nedeniyle afet bölgelerine kara, demiryolu ve hava yoluyla ulaşımın mümkün olmadığının belirtildiği raporda, sonuç olarak şu değerlendirme yapıldı:
“Bölgenin büyük bir bölümü zayıf temel yapısına sahiptir ve bu nedenle özel (özenli) mühendislik hizmetleri almış olmalıdır. Bu depremle birlikte unutulan, yok sayılan, ihmal edilen, bilime rağmen kabul görmeyen tüm konular unutulmalı ve bilim adamları tarafından ele alınmalıdır. tüm paydaşlar, yasal eksiklikler giderilmeli, yapı üretim sürecinin tüm adımlarının sağlıklı işlemesini sağlayacak yasa ve yönetmelikler bir an önce çıkarılmalı, mevcut olanların eksiklikleri tespit edilerek yenilenmelidir.
“ÇÖZÜMÜN TÜM TARAFLARI BİRARAYA GELMELİ”
Çözümün tüm tarafları bir sonuca varmalıdır. Liyakat ve yeterlilik bir an önce yapı üretim sürecinin bir modülü haline getirilmelidir. Ehil Mühendislik için 3458 sayılı yasa bir an önce değiştirilmelidir. Yetkinlik kuraldır. Arama kurtarma faaliyetleri için artık çok geç kalınmış, arama kurtarma faaliyetleri çok sınırlı alanlarda, ekip ve ekipman yetersizliği ile gerçekleştirilmiştir. Birçok depremzede, bölgeye herhangi bir arama kurtarma ekibi ulaşmadan günlerce enkaz altında bekledi. Arama ve kurtarma çabalarına katkıda bulunabilecek maden işçileri gibi sivil fırsatları seferber etmek için artık çok geçti.
“ARA VE KURTARMA DOĞRU YÖNLENDİRİLMEDİ”
Tüm deprem bölgelerinde afet yönetiminde önemli bir koordinasyon eksikliği gözlenmiş, arama kurtarma ekipleri doğru yönlendirilememiş ve ihtiyaç duyulan bölgelere yardım ulaştırılamamıştır. Barınma ve yiyecek açısından insani bir kriz yaşandı. Türkiye’nin dört bir yanından vatandaşların dayanışma seferberliğiyle yaşanan kriz kısmen hafiflese de deprem bölgelerinde yardım dağıtımında da kaos yaşandı. Afet yönetimi açısından son derece değerli olan deprem bölgelerinde temel ihtiyaçların karşılanması için askeri birliklerin ve demokratik kitle örgütlerinin organize ve tecrübeli yapısı ile görev alması sağlanamamıştır. Bu durum deprem sonrası afet bölgesinde günlük hayatın sürdürülmesinde büyük zorluklara yol açmıştır.
